Әстерхан өлкәсенең татар гаҗитәсе

Идел

__________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

·         Эчтәлеккә

 

 

Продолжаем   цикл легенд о Казани, городе тайн, славы, трагедий и побед

Где построена Казань?

Издавна на Булгарское государство совершали набеги  разные орды, происходили крупные сражения и битвы. В большинстве из них победу одерживали булгары. Но однажды огромная орда   сожгла город. Оставшиеся в живых люди отправились вверх по Волге в поисках нового места для города. И решили: «Давайте кинем в воду лучинку. Где она закрутится-завертится, там поселимся».

Лучинка закрутилась в том месте, где сейчас стоит Казань. Там построили город и остались жить. (Записано в деревне Кадыбаш Агрызского района Татарстана А.Садыковой от Сагита Гайсина в 1980 г.)

 

Почему город назван Казанью?

Один из казанских беков имел работника. Работник пришел к реке, захватив с собой медный котел. Берег  был крутой, неудобный, чтобы взять оттуда воды. Когда он старался  зачерпнуть, нечаянно выпустил из рук этот медный котел, который утонул в реке.

Вот после этого та река была названа Казанкою. Город, построенный около этой реки, стал называться также Казанью.  (Записано в Спасском кантоне Татарстана С.Вахиди от деда Габдуллатыфа. 1920 г.)

 

 

Казан кайда корылган?

Элек-электән Болгар дәуләтенә төрле яулар һөҗүм итеп торганнар. Зур көрәшләр, сугышлар булган. Бу сугышларның күбесендә болгарлар җиңеп чыкканнар. Әмма көннәрдән бер көнне бик зур яу килеп, Болгар шәһәрен яндырган. Исән калган кешеләр Идел буйлап өскә таба менеп китәләр, яңа урын эзләп. Идел буйлап бик югары менәләр дә сөйләшәләр: «Әйдә, суга йомычка салабыз. Йомычка кайда әйләнә, бөтерелә – шунда утырабыз», диләр. Йомычка хәзерге Казан тирәсендә бөтерелә, һәм шунда кала корып яши башлыйлар. (Татарстанның Әгерҗе районы Кадыбаш авылында А.Садыйкова Сәгыйть Гайсиннан язып алган. 1980 ел.)

 

Шәһәр нигә Казан дип аталган?

Казан бикләреннән берәүнең  бер хезмәтчесе булган. Шул хезмәтче бакыр казан алып елгага төшкән. Елганың яры бик текә, су алыр өчен уңайсыз. Ул шундый уңайсыз җирдән су алам дип азапланганда, кулындагы бакыр казанын су төбенә төшереп җибәргән.

Менә шуннан соң бу елга Казан дип аталган икән. Казан елгасы буена корылган шәһәр дә, шул ук исем белән, Казан дип аталган.

(Татарстанның Спасс  кантонында Габделлатыйф бабайдан С.Вахиди язып алган. 1920 ел.)